Phòng ngừa tiểu đường
Mặc dù tiểu đường type 1 không thể phòng ngừa với kiến thức hiện tại, nhưng tiểu đường type 2 có thể được ngăn ngừa hoặc trì hoãn thông qua các thay đổi lối sống lành mạnh.
Các yếu tố nguy cơ
Trước khi tìm hiểu về cách phòng ngừa, hãy hiểu các yếu tố nguy cơ của tiểu đường type 2:
- Thừa cân hoặc béo phì: Đặc biệt là mỡ tích tụ ở vùng bụng
- Tiền sử gia đình: Có cha mẹ hoặc anh chị em mắc tiểu đường
- Tuổi tác: Nguy cơ tăng theo tuổi, đặc biệt là sau 45 tuổi
- Chủng tộc: Một số nhóm dân tộc có nguy cơ cao hơn
- Tiền tiểu đường: Đường huyết cao nhưng chưa đủ để chẩn đoán tiểu đường
- Tiểu đường thai kỳ: Tiền sử tiểu đường trong thai kỳ
- Hội chứng buồng trứng đa nang: Ở phụ nữ
- Lối sống ít vận động: Thiếu hoạt động thể chất
Chiến lược phòng ngừa
1. Duy trì cân nặng hợp lý
Giảm cân nếu bạn thừa cân hoặc béo phì. Ngay cả việc giảm 5-10% trọng lượng cơ thể cũng có thể giảm đáng kể nguy cơ mắc tiểu đường type 2.
2. Tập thể dục thường xuyên
Hoạt động thể chất giúp kiểm soát cân nặng, sử dụng glucose làm năng lượng và làm cho tế bào nhạy cảm hơn với insulin. Hãy cố gắng:
- Tập thể dục cường độ vừa phải ít nhất 150 phút mỗi tuần
- Phân bổ hoạt động trong suốt tuần
- Kết hợp các bài tập tim mạch và tập luyện sức mạnh
- Hạn chế thời gian ngồi một chỗ
3. Ăn uống lành mạnh
Chế độ ăn uống cân bằng và lành mạnh là rất quan trọng để phòng ngừa tiểu đường:
- Tăng cường rau, trái cây và ngũ cốc nguyên hạt
- Chọn protein nạc như cá, thịt gia cầm không da và đậu
- Hạn chế thực phẩm chế biến sẵn và đồ ngọt
- Chọn chất béo lành mạnh như dầu ô liu và quả bơ
- Kiểm soát khẩu phần ăn
4. Không hút thuốc
Hút thuốc làm tăng nguy cơ mắc tiểu đường và các biến chứng liên quan. Nếu bạn hút thuốc, hãy tìm kiếm sự hỗ trợ để bỏ thuốc.
5. Kiểm soát huyết áp và cholesterol
Huyết áp cao và mức cholesterol bất thường có thể làm tăng nguy cơ mắc tiểu đường và các biến chứng. Hãy kiểm tra sức khỏe định kỳ và tuân theo lời khuyên của bác sĩ.
6. Hạn chế rượu bia
Uống quá nhiều rượu bia có thể làm tăng nguy cơ mắc tiểu đường type 2. Nếu bạn uống rượu, hãy uống với mức độ vừa phải - không quá một ly mỗi ngày đối với phụ nữ và không quá hai ly mỗi ngày đối với nam giới.
7. Kiểm tra sức khỏe định kỳ
Kiểm tra đường huyết định kỳ, đặc biệt nếu bạn có các yếu tố nguy cơ. Phát hiện sớm tình trạng tiền tiểu đường có thể giúp bạn thực hiện các biện pháp để ngăn ngừa tiến triển thành tiểu đường type 2.
Phòng ngừa tiểu đường thai kỳ
Phụ nữ có thể giảm nguy cơ mắc tiểu đường thai kỳ bằng cách:
- Đạt được cân nặng khỏe mạnh trước khi mang thai
- Duy trì chế độ ăn uống cân bằng
- Tập thể dục thường xuyên trước và trong thai kỳ (với sự chấp thuận của bác sĩ)
- Tránh tăng cân quá mức trong thai kỳ
Đánh giá nguy cơ
Trả lời các câu hỏi sau để đánh giá nguy cơ mắc tiểu đường type 2 của bạn:
- Bạn có thừa cân hoặc béo phì không?
- Bạn có cha mẹ hoặc anh chị em mắc tiểu đường không?
- Bạn có hoạt động thể chất ít hơn 3 lần/tuần không?
- Bạn có từng được chẩn đoán huyết áp cao không?
- Bạn có từng có đường huyết cao không?
Nếu bạn trả lời "có" cho hai câu hỏi trở lên, bạn có thể có nguy cơ cao mắc tiểu đường type 2.
Tìm hiểu thêm về đánh giá nguy cơChương trình phòng ngừa tiểu đường
Nhiều quốc gia có các chương trình phòng ngừa tiểu đường cung cấp hướng dẫn về:
- Giảm cân và duy trì cân nặng
- Tăng cường hoạt động thể chất
- Cải thiện chế độ ăn uống
- Quản lý stress
- Hỗ trợ nhóm